Henryk Jordan (1842-1907), ktry z wyksztacenia by lekarzem i naukowcem, zapamitany zosta przede wszystkim jako spoecznik i propagator wychowania fizycznego w Polsce. Cho z kondycj fizyczn wspczesnych uczniw nie jest by moe bardzo dobrze, ale z pewnoci przedstawia si ona lepiej ni ich rwienikw z II poowy XIX wieku. Przyczyniy si do tego przede wszystkim obowizkowe lekcje wychowania fizycznego w szkoach i moda na wysportowane, sprawne ciao. A komu to zawdziczamy? Wanie Henrykowi Jordanowi, ktry swoje dorose ycie zwiza z Krakowem i tu realizowa swoje ambitne i rewolucyjne jak na tamten czas przedsiwzicia.

Obok dziaalnoci spoecznej (m.in. walka o budow szpitali i powszechne wiadczenia emerytalne), Jordan aktywnie wciela w ycie swoje koncepcje pedagogiczno- lekarskie. To na jego wniosek Sejm wprowadzi w polskich szkoach rednich instytucje lekarza szkolnego oraz obowizkowe lekcje gimnastyki. Prawdziw sensacj byo jednak stworzenie w 1889 roku w Krakowie parku zabaw dla dzieci i modziey - nie by to bowiem "zwyky" park, ale miejsce gdzie modzi ludzie mogliby doskonali swoj sprawno fizyczn wietnie si przy tym bawic. Poza tym park mia te ksztaci w przystpny sposb postaw moraln modziey, gdy harcom i wiczeniom krakowskich uczniw przyglda si miay kamienne popiersia najwybitniejszych postaci polskiej historii i kultury. Powstay z inicjatywy Jordana park by pierwszym tego typu miejscem w Polsce i Europie. Autor pomysu tak bardzo zaangaowa si w jego urzeczywistnienie, e w duej mierze sfinansowa jego budow oraz osobicie sprowadzi ze Szwecji, Niemiec i Szwajcarii najnowoczeniejsze urzdzenia sportowe. Jordan opiekowa si swym parkiem do koca ycia wci go udoskonalajc i wprowadzajc nowe rozwizania.

Co w koncepcjach Jordana i idei samego parku byo tak innowacyjnego? Przede wszystkim przeomem byo samo podniesienie rangi wychowania fizycznego i uzmysowienie ludziom, e tak samo jak rozwj intelektualny istotny jest te rozwj fizyczny, ktry nie w mniejszym stopniu ksztatuje osobowo. W parku prowadzona bya wic dziaalno wychowawcza oparta o gry, zabawy i wiczenia gimnastyczne. Zajcia prowadzili studenci krakowskich uczelni, ktrych prac nadzorowa osobicie Jordan. Na pocztku istnienia parku znajdowao si tam 14 boisk o rnych ksztatach i rozmiarach oraz mnstwo przyrzdw gimnastycznych. Zamierzeniem gwnym byo wiczenie poprzez zabaw, dziki czemu uczestnicy gier nie odczuwali zbytniej presji, ale po prostu mile spdzali czas. Rzucano oszczepem, strzelano z uku, organizowano pochody na szczudach, ale wiczono tez poprzez uczestnictwo w grach zespoowych opartych o rywalizacj midzy grupami. Byy to zarwno gry, ktre dzi s dyscyplinami sportowymi (pika nona, krykiet, tenis), jak i typowe zabawy ruchowe ("chiski mur", "kot i mysz" i wiele innych). Co wane wybierano takie zabawy, ktre dzieci mogyby atwo zapamita i powtrzy poza parkiem, nawet jeli w pobliu nie byoby adnych przyrzdw.

Trzeba przyzna, e zaoenia Jordana nawizyway do utopijnych wyobrae zgodnego i solidarnego funkcjonowania jednostek w spoeczestwie. I tak dzieci na zajciach w parku ubieray si w specjalne "mundurki" sportowe, ktre dostaway po zapisaniu do odpowiedniej grupy, gry zaczynay si i koczyy punktualnie, a czas ich trwania wyznaczany by przez sygnay dwikowe. Oprcz tego zawsze przed rozpoczciem zaj piewano chrem piosenki patriotyczne, a piew towarzyszy take modziey przy zakoczeniu zaj, tu przed rozejciem si do domw. Po dowiadczeniach wielkich totalitaryzmw, ktre miay miejsce w XX wieku wizja tak funkcjonujcego parku moe troch przeraa. Pamitajmy jednak, e pomysy Jordana miay u swych podstaw szczytne cele i nie byy jeszcze naznaczone pniejszymi wydarzeniami historycznymi. Do zaj w parku przecie nikt nikogo nie przymusza, a udzia w nich mogy bra take dzieci z rodzin niezamonych. Wszyscy uczestnicy zabaw otrzymywali szklank mleka i buk, a w miesicach letnich mogli korzysta z kpieli natryskowych. W ten sposb ujawniao si oblicze Jordana - patrioty i spoecznika dbajcego o zdrowie i higien osobist modziey.

Na tym jednak atrakcje jego parku si nie koczyy. Dla "wychowankw" zorganizowany zosta rwnie dowiadczalny ogrdek kwiatowo- warzywny, a take pracownia stolarska i tokarska. Dziki temu dzieci mogy naby praktycznych umiejtnoci zawodowych, zdoby przydatn w yciu codziennym wiedz i nauczy si szacunku do pracy fizycznej. Dodatkowo pracownicy parku co chwil organizowali przerne konkursy, zawody i wycieczki. Za ycia Henryk Jordan bywa w parku niemal codziennie i osobicie angaowa si we wdraanie w czyn swych metod wychowawczych. I osiga bardzo dobre rezultaty swej pracy, czego mogoby mu pozazdroci wielu dzisiejszych wychowawcw i nauczycieli.